Nhầm tưởng và thực tế về Digital Smile Design

Digital Smile Design (thiết kế thẩm mỹ nụ cười bằng kỹ thuật số) đã phát triển nhanh chóng thành một nền tảng của nha khoa thẩm mỹ hiện đại. DSD (Sao Paulo, Brazil) được hình thành và phát triển bởi BS Christian Coachman. Nhiều chuyên gia trên thế giới đã bắt đầu quan tâm đến concept này, và nhờ được sự kết hợp kinh nghiệm lâm sàng quý báu của họ, DSD đã lớn dần một cách rất tự nhiên. Đến nay, nó đã tiến triển thành một concept ba chiều, bao gồm nhiều ứng dụng trong nhiều lĩnh vực như nha khoa thẩm mỹ, chỉnh nha, hướng dẫn phẫu thuật và CAD/CAM. Như bất kỳ xu hướng nào khác, DSD cũng tạo nên nhiều nhầm tưởng khác nhau. Bài viết này sẽ thảo luận về 4 điều nhầm lẫn phổ biến về concept này và thực tế tương ứng.

Nhầm tưởng 1: Digital Smile Design là một phần mềm.
Thực tế:
Digital Smile Design (DSD) là một concept xoay quanh thẩm mỹ theo định hướng khuôn mặt, trong đó có sử dụng một số loại phần mềm khác nhau, tuy nhiên nó không chỉ giới hạn trong các phần mềm đó.

Điều quan trong nhất khi thiết kế thẩm mỹ là phải hiểu được rằng bạn đang thiết kế cái gì. Nơi đầu tiên tiến hành thiết kế thẩm mỹ nụ cười chính là trong tâm trí của người nha sĩ. Bên cạnh đó, việc chuyển những thông tin mang tính ý tưởng đó thành một hình mẫu trực quan cũng rất quan trọng, nó sẽ giúp việc trao đổi thông tin trở nên khả quan và dễ dàng hơn cho các thành viên tham gia điều trị lẫn bệnh nhân, người cần phải nắm rõ kết quả trước khi can thiệp thủ thuật.
Những hình dung đầu tiên này có thể được phác họa trên giấy. Tuy nhiên có nhiều lợi ích rõ rệt khi thực hiện bằng kỹ thuật số, chẳng hạn như ta có thể quay ngược lại được, tiết kiệm thời gian hơn và khả năng nhân bản, sao chép, cắt dán và việc chuyển thông tin giữa các góc nhìn khác nhau cũng dễ dàng hơn.

Trên thực tế, có nhiều lựa chọn khác nhau để thiết kế thẩm mỹ nụ cười kỹ thuật số. Từ những phần mềm chỉnh sửa ảnh như Photoshop, CorelDraw hay các phần mềm chuyên dụng như Smile Designer Pro, Digital Smile System, DSD Concept Software cho đến phần mềm trình chiếu như Keynote, PowerPoint. Trong tất cả chúng thì phần mềm trình chiếu (đặc biệt là Keynote) được sử dụng phổ biến nhất, sau đó đến các phần mềm chuyên dụng.

Thiết kế nụ cười bằng Photoshop.
Thiết kế nụ cười bằng Keynote.
Thiết kế nụ cười bằng Powerpoint.
Tóm lại, DSD không phải là một phần mềm, nó là một concept trong đó sử dụng phần mềm như là một công cụ để thiết kế nụ cười một cách đơn giản và nhanh chóng hơn, để đảm bảo đạt được một tỉ lệ đầu vào/đầu ra tối ưu nhất trên phương diện nỗ lực và thành quả.

Nhầm tưởng 2: Thiết kế thẩm mỹ nụ cười kỹ thuật số chỉ thực hiện được với những trường hợp đơn giản
Thực tế:
Trên thực tế, khi thiết kế cho bất kỳ trường hợp nào, ta đều cố gắng tưởng tượng ra kết quả sau cùng lý tưởng nhất. Để làm điều này, tất cả các giới hạn đều phải được bỏ qua, vì mục tiêu của điều trị bản thân nó là để vượt qua những giới hạn đó. Một trong những hạn chế bị bỏ qua đó là vị trí răng. Chúng ta thiết kế các ca như thể đó là một hàm giả toàn bộ, đưa các răng vào vị trí lý tưởng, bất kể vị trí hiện tại như thế nào.
Thiết kế nụ cười bằng kỹ thuật số cho một trường hợp cần điều trị chỉnh nha.
Trong phần lớn các trường hợp, thiết kế kỹ thuật số trước tiên sẽ được dùng để thiết kế mẫu sáp chẩn đoán hoặc mô hình chẩn đoán, chúng sẽ đóng vai trò như một tham chiếu thẩm mỹ cho nhóm điều trị khi làm việc và tạo động lực cho bệnh nhân.
Hình ảnh bệnh nhân trước và sao khi thử mẫu răng dựa trên nụ cười mới được thiết kế bằng kỹ thuật số.
Quá trình lên ý tưởng này sau đó sẽ được chuyển thành thiết kế kỹ thuật số, định hướng cho toàn bộ quy trình. Trong hầu hết các trường hợp, thiết kế này sẽ thành hình trên mẫu sáp chẩn đoán. Mẫu sáp này có hai mục đích: tạo động lực cho bệnh nhân, tăng khả năng chấp nhận điều trị; và có vai trò như một tham chiếu trực quan trên nhiều phương diện cho tất cả chuyên gia tham gia làm việc.

Thiết kế kỹ thuật số có thể được chuyển thành mẫu sáp (bên trái) hoặc thiết lập chỉnh nha (bên phải) tùy theo kế hoạch điều trị.
Nếu vị trí răng là một vấn đề nghiêm trọng thì thiết kế kỹ thuật số sẽ được chuyển thành một thiết lập để định hướng di chuyển răng khi chỉnh nha. Trong những trường hợp như vậy, bệnh nhân thường đã hiểu rõ sự cần thiết của điều trị chỉnh nha, do đó việc chấp nhận điều trị không còn là vấn đề.

Trong thực tế lâm sàng hằng ngày, chỉ một số ít ca là có thể tạo mẫu sáp và sửa soạn ngay. Đa số các trường hợp đều có những bệnh lý phức tạp hơn, đòi hỏi phải lên mẫu sáp chẩn đoán và sau đó tiến hành các điều trị đa chuyên khoa như phẫu thuật tạo hình nha chu, cấy ghép răng và điều trị chỉnh nha.

Trong tất cả các trường hợp như vậy, đòi hỏi phải có một mẫu sáp thứ hai sau khi hoàn tất giai đoạn điều trị đa chuyên khoa trước đó. Mẫu sáp thứ hai này sẽ là mẫu thử sau cùng trên bệnh nhân và được dùng để định hướng sửa soạn phục hình. Sự tiến triển của bệnh nhân được minh họa trong hình 8, từ nụ cười ban đầu đến nụ cười sau cùng.
Thiết kế kỹ thuật số ban đầu (bên trái) được dùng để kiểm tra vị trí răng và mô mềm mới, sẽ định hướng cho mẫu thử răng sau cùng (bên phải), mẫu này sẽ đóng vai trò hướng dẫn sửa soạn phục hình.
Quá trình tiến triển ca lâm sàng: ảnh ban đầu, thử răng chẩn đoán, sau giai đoạn điều trị đa chuyên khoa, thử răng sau cùng và nụ cười sau cùng.
Thiết kế thẩm mỹ nụ cười bằng kỹ thuật số có thể thực hiện với bất kỳ trường hợp nào và thậm chí có thể mang lại nhiều giá trị hơn nữa cho những trường hợp phức tạp nhất. Tất cả các trường hợp đều có một cách tiếp cận hệ thống, từ việc chẩn đoán, trao đổi thông tin, lập kế hoạch điều trị, tiến hành đến kiểm soát quy trình. Trong nhiều trường hợp, thiết kế kỹ thuật số có thể được chuyển thành mẫu sáp chẩn đoán. Nếu vị trí răng không cho phép, thiết kế số sẽ được chuyển thành mẫu thiết lập chỉnh nha.

Nhầm tưởng 3: Thiết kế nụ cười bằng kỹ thuật số không thể tiên lượng được khi có kết hợp với điều trị chỉnh nha.
Thực tế:
Nhiều bác sĩ phục hình than phiền rằng điều trị chỉnh nha là khó dự đoán, và họ thường bị mất kiểm soát bệnh nhân khi chuyển khách hàng đến bác sĩ chỉnh nha. Không may là điều này thường đúng. Một trong các lý do có thể là từ sự thiếu trao đổi thông tin và góc nhìn chung đối với trường hợp bệnh nhân.
DSD (Digital Smile Design) là một công cụ tuyệt vời để thiết kế ca lâm sàng, tuy nhiên chúng ta vẫn cần một quy trình làm việc để chuyển thiết kế ban đầu thành kết quả điều trị thật sự. Đó chính là lý do vì sao chúng tôi phát triển DSD Ortho, một giao thức nhằm kết nối khoảng cách giữa thiết kế và điều trị thực tế. Giao thức này có thể làm việc dưới định dạng số hoặc định dạng thực và độc lập với hệ thống. Nó không đòi hỏi một hệ thống mắc cài đặc biệt nào cả.
Mục tiêu của giao thức DSD Ortho là để chuyển các thông tin 2 chiều trên thiết kế thành thông tin 3 chiều trên thiết lập chỉnh nha, và xa hơn nữa là thành các thông tin động lực học (di chuyển thực tế của răng qua việc định vị mắc cài).
Giao thức này hoạt động với mẫu hàm thạch cao lẫn thiết lập vật lý, tuy nhiên với kỹ thuật số thì mọi việc sẽ trở nên cực kỳ dễ dàng. Với những trường hợp đòi hỏi chỉnh nha, chúng tôi bắt đầu bằng cách thiết kế lại một cách lý tưởng với DSD.
Sử dụng DSD để lập kế hoạch điều trị cho một ca chỉnh nha.
Bước thứ hai, chúng tôi sử dụng DSD Connect để chuyển các thông tin từ DSD lên thiết lập chỉnh nha số, sau đó in ra cả mẫu hàm ban đầu và mẫu hàm thiết lập.
Chuyển các thông tin từ DSD sang thiết lập chỉnh nha số bằng DSD Connect.
Mẫu hàm thiết lập chỉnh nha và mẫu hàm ban đầu.
Bác sĩ chỉnh nha sẽ gắn mắc cài lên mẫu thiết lập và dùng máng nhựa chỉnh nha để “khóa” các mắc cài vào vị trí trên răng. Máng này sẽ được cắt thành các “nắp” riêng lẻ để chuyển lại về mẫu hàm ban đầu.
Bác sĩ chỉnh nha sẽ gắn mắc cài lên mẫu hàm thiết lập và dùng máng nhựa để cố định mắc cài vào đúng vị trí trên răng.
Một lần nữa, các vị trí này lại được chuyển lên miệng bằng một máng chỉnh nha khác, sử dụng kỹ thuật gắn mắc cài gián tiếp trên miệng.
Hình ảnh minh họa gắn mắc cài gián tiếp trên miệng
Có rất ít khả năng gặp lỗi về mặt kỹ thuật với quy trình làm việc số hóa này. Ưu điểm là tất cả các thông tin theo định hướng khuôn mặt từ DSD sẽ được tích hợp thành các thông tin động lực học trong quá trình điều trị chỉnh nha mà không đòi hỏi một hệ thống mắc cài đặc biệt nào, do đó nó rất dễ tiên lượng.
Chỉnh nha theo định hướng DSD, ví dụ minh họa các giai đoạn điều trị của một trường hợp.

Nhầm tưởng 4: DSD tạo thẩm mỹ riêng biệt cho mỗi cá nhân.
Sự thật:
Đây có vẻ là một phát biểu khá hợp lý, vì thiết kế thẩm mỹ nụ cười là một phần cốt lõi của nha khoa thẩm mỹ. Tuy nhiên, hãy cùng nhìn lại một chút. Khi thiết kế thẩm mỹ nụ cười, chúng ta thường tích hợp nụ cười vào trong khuôn mặt thành một thể thống nhất, rồi cùng chú ý vào một vài yếu tố giống nhau, chẳng hạn như sắp xếp lại các điểm cao nhất của viền nướu, tìm đạt tỉ lệ kích thước răng từ 75-85%, cân bằng tỉ lệ thẩm mỹ trắng và thẩm mỹ hồng.
Điều này một lần nữa lại cũng rất logic, vì chúng ta đã có một ý niệm rõ ràng về một nụ cười đẹp và cố gắng đạt được những nguyên tắc toán học của cái đẹp trong tất cả các trường hợp. Về cơ bản, chúng ta đang tạo nên một hình mẫu, và hình mẫu đó được hoàn tất bởi kỹ thuật viên phục hình. Và vì kỹ thuật viên sẽ có xu hướng lặp lại dấu ấn của họ trên mẫu sứ, chúng ta sẽ càng đi xa việc tạo nên cá tính cho mỗi trường hợp.
Ví dụ về sự tương đồng trên sản phẩm của cùng một kỹ thuật viên.
Điều trớ trêu là bên cạnh đó, DSD sẽ nâng cao mạnh mẽ chất lượng của công việc bằng cách loại bỏ các sơ suất ngay từ giai đoạn lập kế hoạch; và cùng với những lỗi đó, nét riêng biệt cũng sẽ bị loại bỏ theo.
Khi chúng ta chuyển nụ cười thành một khái niệm toán học của những đường nét và tỉ lệ, ta sẽ luôn chỉ có một kết quả, vì đó là bản chất của toán học. Cố gắng tạo nên sự hoàn hảo, chúng ta đã không hiểu được rằng trong tự nhiên cần có sự không hoàn hảo. Đồng thời, tôi cũng tin rằng chúng ta không thể hiểu hết được sự liên hệ giữa nụ cười và các biểu hiện cảm xúc. Bởi vì xét cho cùng, nụ cười hoàn toàn thuộc về biểu cảm của con người và là “xúc cảm trên từng cử động”, nó không chỉ là răng mà còn hơn như vậy nhiều.

Hai bệnh nhân có răng giống nhau với hai nụ cười hoàn toàn khác biệt.

Chúng tôi đã học được điều đó từ những sai lầm của mình, từ sự chủ quan của cái đẹp mà chúng tôi thường lờ đi, và từ những bệnh nhân không ăn nhập với các hình mẫu toán học của chúng tôi. Đến sau cùng, chúng tôi nhận ra rằng thẩm mỹ không phải chỉ là toán học, thậm chí ngay cả khi chúng tôi tuân thủ các thông số trong sách vở, vẫn có lúc chúng tôi không làm bệnh nhân hài lòng.
Tôi tin rằng một trong các hướng để giải bài toán này nằm ở công nghệ CAD/CAM, cụ thể là concept SKYN, chuyển hướng tập trung từ thiết kế sự tự nhiên sang sao chép những thuật toán của thiên nhiên. Dù rằng tạo hóa là nhà thiết kế tốt nhất, concept SKYN cho phép chúng ta sử dụng DSD để đạt được tỉ lệ và vị trí răng lý tưởng. Sau đó, nó cho phép chúng ta sao chép lại hình dạng và bề mặt của răng tự nhiên bằng công nghệ CAD/CAM.

Mô phỏng hình dạng răng tự nhiên với concept SKYN.

Tổng kết
Quy trình thiết kế kỹ thuật số của concept DSD đã mang lại nhiều lợi ích, chẳng hạn như cách khảo sát cấu trúc thẩm mỹ trong miệng và ngoài mặt, mang lại nhận thức tốt và trực quan hơn cho bệnh nhân, tăng cường sự trao đổi thông tin giữa các thành viên của nhóm điều trị. Bệnh nhân có thể diễn đạt mong muốn của họ cho nhóm phục hình một cách tích cực thông qua ảnh chụp và video trong suốt các giai đoạn điều trị. Quy trình này không đòi hỏi một trang thiết bị đặc biệt nào và có thể hoạt động với nhiều phần mềm thông dụng. Ưu điểm của sự giao tiếp và tích hợp các chuyên gia khác nhau sẽ mang lại lợi ích cho bạn, nhóm làm việc và cả bệnh nhân của bạn nữa.
Chúng tôi đang thay đổi kiểu thiết kế, từ những hình ảnh chủ yếu ở tư thế chính diện sang những tương tác cảm xúc sinh động hơn bằng cách ghi hình và sử dụng phim. Và sau cùng, toán học một mình nó có thể tạo nên một hình mẫu hoàn hảo, tuy nhiên hình mẫu vẫn chỉ là hình mẫu mà thôi.

Nguồn: BS Florin Cofar.
BS Florin Cofar là cố vấn, chuyên gia chủ chốt của DSD, tham gia phát triển concept SKYN.